Miłe uszom dźwięki

Książka zawiera propozycje ćwiczeń, usprawniających narządy mowne, niezbędne do wywoływania podstawowych głosek języka polskiego oraz różnorodne metody uzyskiwania prawidłowych realizacji poszczególnych dźwięków. To szczególnie cenna publikacja dla studentów logopedii, logopedów, rozpoczynających pracę w zawodzie i specjalistów dziedziny, którzy poszukują nowatorskich rozwiązań metodycznych, np. poprzez zabawę. Pozycja posiada obszerny katalog ćwiczeń poprawiających funkcjonowanie narządów mownych.

Najpierw warto usprawnić artykulatory, a dopiero potem wywoływać i automatyzować jedną w danym szeregu głoskę. Takie rozwiązanie podyktowała własna długoletnia praktyka logopedyczna. Po starannym opanowaniu jednej głoski w szeregu, zazwyczaj nie ma potrzeby prowadzenia ponownie ćwiczeń, usprawniających narządy mowne dla wywołania pozostałych dźwięków. Kierując się powyższą zasadą, ułożono po jednym zestawie ćwiczeń przygotowujących dla głosek przedniojęzykowo-zębowych [t] [d] [n], tylnojęzykowych [k] [g] [x], wargowo-zębowych [f] [v], wargowych [p] [b] oraz miękkich welarnych [k] [g]. W zestawie ujęto wyłącznie miękkie welarne [k] [g] — jako częściej powtarzające się odchylenia, spowodowane naleciałościami gwarowymi mieszkańców Śląska.

Dla głosek szeregów: szumiącego, syczącego i ciszącego oraz głoski [r] oddzielono ćwiczenia usprawniania języka od treningu warg. Przygotowano również specjalny zestaw doskonalący artykulację rzadziej zniekształcanych głosek.

Procesom rozpoczynającym wywoływanie głoski [r] poświęcono zdecydowanie więcej uwagi. Wynika to z potrzeby dokładnego usprawnienia języka, tj. doprowadzenia do jego pionizacji i dwu- lub trzykrotnego szybkiego uderzania o podniebienie.

Poniższe opisy sposobów wywoływania głosek i zbiory ćwiczeń ulepszających działanie narządów mowy uszeregowano adekwatnie do częstotliwości występowania zaburzeń, zaczynając od głosek najczęściej korygowanych w gabinetach logopedycznych.

Ponieważ u osób, które wykazują zmiany typu dyslalicznego najczęściej nieprawidłowymi głoskami są spółgłoski dentalizowane, opisy rozpoczęto od głosek szumiących, poprzez syczące, kończąc na ciszących. Następnie scharakteryzowano głoskę [r], przedniojęzykowo-zębowe [t] [d] [n], tylnojęzykowe [k] [g] [x], pozostałe opozycje: dźwięczna — bezdźwięczna oraz rzadziej zniekształcane spółgłoski. Na końcu umieszczono samogłoski, których terapia prowadzona jest w znikomej liczbie przypadków.

Zaprezentowane opracowanie powinno stanowić cenny przewodnik dla studentów logopedii i logopedów, prowadzących terapię z osobami z wadami wymowy.