Kultura jako pamięć

Ogólna kategoria pamięci obejmuje bardzo wiele fenomenów mnemonicznych, włącznie z zapominaniem tak spontanicznym, jak i intencjonalnym. Przywrócenie i uwypuklenie perspektywy kulturowej skłania do przemyślenia i precyzacji pojęć tak podstawowych, jak pamięć zbiorowa i pamięć społeczna, oraz do podejmowania wysiłków tworzenia bardziej precyzyjnych kategorii analitycznych i dążenia do większej spójności teoretycznej w badaniach nad pamięcią.

Perspektywa kulturowa w badaniu pamięci otwiera nowe horyzonty dzięki zorientowaniu na procesy komunikacji i różne symboliczne formy reprezentowania przeszłości, w tym te, które umożliwia kultura nowych mediów.

Kulturowo zapośredniczona pamięć autobiograficzna jest warunkiem konstruowania tożsamości osobistej. Podobnie też wiązano pamięć zbiorową z tożsamością zbiorową. W centrum zainteresowania pozostawały wspólnoty pamięci, nie tylko posiadające wspólną przeszłość, ale także razem ją upamiętniające. Jakkolwiek ważna i istotna jest taka forma manifestacji pamięci zbiorowej, szczególnie w odniesieniu do grup etnicznych i wspólnot narodowych, a także państwa narodowego i jego polityki pamięci, to nie może ona przesłaniać daleko szerszego spectrum problemów pamięci i kultury.

W tekstach składających się na książkę Kultura jako pamięć Autorzy poruszają zarysowaną wyżej problematykę teoretyczną i metodologiczną badań nad pamięcią w różnych kontekstach społeczno-kulturowych. Jednocześnie kwestie pamięci tworzą soczewkę dla oglądu przemian współczesności w wymiarze czasu i temporalności – ich znaczenia i wartościowania.

(fragment z Przedmowy)