Tytuł: Immunoterapia alergenowa
Autorzy: M.L. Kowalski i B.Rogala
Oprawa: miękka
Rok: 2012
ISBN: 978-83923866-2-9
OPIS
Mamy przyjemność przedstawić Państwu II wydanie „Immunoterapii alergenowej”. Choć od poprzedniego (wznawianego dwukrotnie) minęło zaledwie 6 lat, to w tym czasie znaczenie immunoterapii alergenowej, jako skutecznego sposobu postępowania w leczeniu chorób alergicznych, znacznie wzrosło. Zwiększone
zainteresowanie immunoterapią alergenową związane jest z nie dającą się zahamować „epidemią” chorób alergicznych, szczególnie ze stałym wzrostem częstości występowania alergii atopowych. Choroby
te, wpływając na ogólny stan zdrowia społeczeństw na całym świecie, niezależnie od ich zamożności, stały się przez to ważnym problemem zdrowia publicznego. W ostatnich latach, oprócz klasycznej formy terapii
iniekcyjnej, rozwinęła się także i nabrała istotnego znaczenia immunoterapia podjęzykowa.
Farmakoterapia chorób alergicznych, mimo znacznych postępów, nie zawsze umożliwia pełną kontrolę objawów choroby, a jej efekty mają jedynie charakter objawowy. Co więcej konieczność długotrwałego przyjmowania leków budzi wśród pacjentów obawy (choć nie zawsze uzasadnione) co do ich skutków ubocznych, utrudniając niejednokrotnie prowadzenie leczenia farmakologicznego w pełnym wymaganym wymiarze. Immunoterapia jawi się jako jedyna przyczynowa forma postępowania w chorobach alergicznych, gdyż jej korzystne skutki trwają często przez wiele lat po zaprzestaniu podawania szczepionki. Przyczynowy charakter immunoterapii stwarza także nadzieję na spowolnienie, a w przyszłości może nawet zatrzymanie „epidemii” objawów alergii.
Ostatnie lata dostarczyły obiektywnych i dobrze udokumentowanych dowodów skuteczności immunoterapii, tak w aspekcie leczniczym jak
i prewencyjnym. Choć już dziś immunoterapia alergenowa dobrze służy naszym pacjentom to mamy pewność, że najbliższe lata przyniosą nowe, bardziej skuteczne, a przy tym bezpieczniejsze szczepionki i nowe formy immunoterapii. Pozwoli to na rozszerzenie zakresu wskazań do immunoterapii chorób alergicznych.
Wzrastającą popularność i dostępność immunoterapii alergenowej oznacza także większe oczekiwania pacjentów, co stawia przed lekarzem alergologiem nowe wyzwania. Jak zwykle w naszym zawodzie posiadaną wiedzę „teoretyczną” musimy umieć zastosować w praktyce: odpowiedzieć konkretnemu pacjentowi czy i jaką korzyść może odnieść z tej formy leczenia oraz jaka postać immunoterapii będzie dla niego najwłaściwsza?
Musimy też potrafić bezpiecznie i skutecznie, często przez wiele lat, prowadzić i nadzorować
immunoterapię.
Mamy nadzieję, że oddawana w Państwa ręce monografia będzie przydatna w codziennej opiece nad chorymi z alergią.
SPIS TREŚCI
1. Historia immunoterapii alergenowej
Odporność i anafilaksja
Od hyposensybilizacji do szczepionek przeciwalergicznych
Sukcesy i porażki immunoterapii alergenowej
2. Epidemiologia chorób alergicznych
Metodologia badań epidemiologicznych
Występowanie chorób alergicznych
Astma oskrzelowa
Alergiczny nieżyt nosa
Alergia pokarmowa
Alergia i czynniki ryzyka
3. Mechanizmy immunoterapii alergenowej Zapalenie alergiczne
Wpływ immunoterapii podskórnej na mechanizmy komórkowe
Wpływ immunoterapii podskórnej na mechanizmy humoralne
Wpływ immunoterapii podskórnej na mechanizmy efektorowe
Mechanizmy immunoterapii podjęzykowej
Podsumowanie
4. Alergeny
Budowa i właściwości alergenów
Pyłek roślin
Zarodniki grzybów pleśniowych
Roztocze kurzu domowego
Alergeny zwierząt
Krzyżowość alergenów
5. Skuteczność iniekcyjnej immunoterapii alergenowej
Kryteria oceny skuteczności
Wpływ immunoterapii na mechanizmy alergii
Immunoterapia jako postępowanie lecznicze
Immunoterapia jako postępowanie zapobiegawcze
Jakość życia i ekonomiczne aspekty immunoterapii
Niepowodzenia immunoterapii
6. Dobór chorych do immunoterapii
Kwalifikacja do immunoterapii w czterech krokach
Warunki bezwzględne
Ocena prawdopodobieństwa skuteczności
Ocena możliwości prewencyjnych
Uwzględnianie przeciwwskazań
Badania dodatkowe przy kwalifikacji do immunoterapii
7. Zasady prowadzenia iniekcyjnej immunoterapii alergenowej
Współpraca z pacjentem
Sposoby prowadzenia immunoterapii
Wybór alergenów do immunoterapii
Wybór preparatu
Dochodzenie do dawki podtrzymującej
Dawkowanie podtrzymujące
Prowadzenie i monitorowanie immunoterapii
8. Immunoterapia podjęzykowa
Wprowadzenie
Mechanizmy immunoterapii podjęzykowej
Skuteczność immunoterapii podjęzykowej
Bezpieczeństwo immunoterapii podjęzykowej
Wpływ na historię naturalną alergii
Immunoterapia podjęzykowa u dzieci
Aspekty praktyczne immunoterapii podjęzykowej
9. Odrębności stosowania immunoterapii alergenowej u dzieci
Historia naturalna rozwoju alergii i chorób alergicznych u dzieci
Wskazania i przeciwwskazania do immunoterapii alergenowej u dzieci
Skuteczność immunoterapii alergenowej w różnych wskazaniach
Warianty leczenia
Bezpieczeństwo immunoterapii alergenowej
10. Immunoterapia innych postaci alergii IgE-zależnej
Alergia na jady owadów błonkoskrzydłych
Alergia na lateks
Alergia na pokarmy
11. Bezpieczeństwo i ryzyko immunoterapii alergenowej
Reakcje miejscowe
Reakcje ogólne
Ryzyko zgonu w następstwie ITA
Niepożądane efekty odległe immunoterapii
Bezpieczeństwo ITA u dzieci
Bezpieczeństwo przyspieszonych protokołów immunoterapii
Immunoterapia na jady owadów
Bezpieczeństwo nie iniekcyjnych metod immunoterapii
Profilaktyka działań niepożądanych ITA
Premedykacja lekowa immunoterapii
Postępowanie przy wystąpieniu objawów niepożądanych
Przeciwwskazania do immunoterapii alergenowej
12. Perspektywy rozwoju swoistej immunoterapii alergenowej
Nowe adiuwanty dla szczepionek alergenowych
Immunoterapia iniekcyjna stosowana łącznie z przeciwciałem monoklonalnym anty-IgE
Immunoterapia peptydowa
Szczepionki DNA
Immunoterapia z zastosowaniem limfocytów regulacyjnych T CD4+CD25+
Alergeny rekombinowane o zmodyfikowanej alergenowości i immunogenności
Załącznik A - Dokumentacja immunoterapii
A1. Informacja dla pacjenta i formularz świadomej zgody na procedurę leczniczą
A2. Karta immunoterapii alergenowej
A3. Dzienniczek odczulanego pacjenta
A4. Karta oceny skuteczności klinicznej immunoterapii
A5. Karta samoobserwacji pacjenta
Załącznik B
Mamy przyjemność przedstawić Państwu II wydanie „Immunoterapii alergenowej”. Choć od poprzedniego (wznawianego dwukrotnie) minęło zaledwie 6 lat, to w tym czasie znaczenie immunoterapii alergenowej, jako skutecznego sposobu postępowania w leczeniu chorób alergicznych, znacznie wzrosło. Zwiększone
zainteresowanie immunoterapią alergenową związane jest z nie dającą się zahamować „epidemią” chorób alergicznych, szczególnie ze stałym wzrostem częstości występowania alergii atopowych. Choroby
te, wpływając na ogólny stan zdrowia społeczeństw na całym świecie, niezależnie od ich zamożności, stały się przez to ważnym problemem zdrowia publicznego. W ostatnich latach, oprócz klasycznej formy terapii
iniekcyjnej, rozwinęła się także i nabrała istotnego znaczenia immunoterapia podjęzykowa.
Farmakoterapia chorób alergicznych, mimo znacznych postępów, nie zawsze umożliwia pełną kontrolę objawów choroby, a jej efekty mają jedynie charakter objawowy. Co więcej konieczność długotrwałego przyjmowania leków budzi wśród pacjentów obawy (choć nie zawsze uzasadnione) co do ich skutków ubocznych, utrudniając niejednokrotnie prowadzenie leczenia farmakologicznego w pełnym wymaganym wymiarze. Immunoterapia jawi się jako jedyna przyczynowa forma postępowania w chorobach alergicznych, gdyż jej korzystne skutki trwają często przez wiele lat po zaprzestaniu podawania szczepionki. Przyczynowy charakter immunoterapii stwarza także nadzieję na spowolnienie, a w przyszłości może nawet zatrzymanie „epidemii” objawów alergii.
Ostatnie lata dostarczyły obiektywnych i dobrze udokumentowanych dowodów skuteczności immunoterapii, tak w aspekcie leczniczym jak
i prewencyjnym. Choć już dziś immunoterapia alergenowa dobrze służy naszym pacjentom to mamy pewność, że najbliższe lata przyniosą nowe, bardziej skuteczne, a przy tym bezpieczniejsze szczepionki i nowe formy immunoterapii. Pozwoli to na rozszerzenie zakresu wskazań do immunoterapii chorób alergicznych.
Wzrastającą popularność i dostępność immunoterapii alergenowej oznacza także większe oczekiwania pacjentów, co stawia przed lekarzem alergologiem nowe wyzwania. Jak zwykle w naszym zawodzie posiadaną wiedzę „teoretyczną” musimy umieć zastosować w praktyce: odpowiedzieć konkretnemu pacjentowi czy i jaką korzyść może odnieść z tej formy leczenia oraz jaka postać immunoterapii będzie dla niego najwłaściwsza?
Musimy też potrafić bezpiecznie i skutecznie, często przez wiele lat, prowadzić i nadzorować
immunoterapię.
Mamy nadzieję, że oddawana w Państwa ręce monografia będzie przydatna w codziennej opiece nad chorymi z alergią.
SPIS TREŚCI
1. Historia immunoterapii alergenowej
Odporność i anafilaksja
Od hyposensybilizacji do szczepionek przeciwalergicznych
Sukcesy i porażki immunoterapii alergenowej
2. Epidemiologia chorób alergicznych
Metodologia badań epidemiologicznych
Występowanie chorób alergicznych
Astma oskrzelowa
Alergiczny nieżyt nosa
Alergia pokarmowa
Alergia i czynniki ryzyka
3. Mechanizmy immunoterapii alergenowej Zapalenie alergiczne
Wpływ immunoterapii podskórnej na mechanizmy komórkowe
Wpływ immunoterapii podskórnej na mechanizmy humoralne
Wpływ immunoterapii podskórnej na mechanizmy efektorowe
Mechanizmy immunoterapii podjęzykowej
Podsumowanie
4. Alergeny
Budowa i właściwości alergenów
Pyłek roślin
Zarodniki grzybów pleśniowych
Roztocze kurzu domowego
Alergeny zwierząt
Krzyżowość alergenów
5. Skuteczność iniekcyjnej immunoterapii alergenowej
Kryteria oceny skuteczności
Wpływ immunoterapii na mechanizmy alergii
Immunoterapia jako postępowanie lecznicze
Immunoterapia jako postępowanie zapobiegawcze
Jakość życia i ekonomiczne aspekty immunoterapii
Niepowodzenia immunoterapii
6. Dobór chorych do immunoterapii
Kwalifikacja do immunoterapii w czterech krokach
Warunki bezwzględne
Ocena prawdopodobieństwa skuteczności
Ocena możliwości prewencyjnych
Uwzględnianie przeciwwskazań
Badania dodatkowe przy kwalifikacji do immunoterapii
7. Zasady prowadzenia iniekcyjnej immunoterapii alergenowej
Współpraca z pacjentem
Sposoby prowadzenia immunoterapii
Wybór alergenów do immunoterapii
Wybór preparatu
Dochodzenie do dawki podtrzymującej
Dawkowanie podtrzymujące
Prowadzenie i monitorowanie immunoterapii
8. Immunoterapia podjęzykowa
Wprowadzenie
Mechanizmy immunoterapii podjęzykowej
Skuteczność immunoterapii podjęzykowej
Bezpieczeństwo immunoterapii podjęzykowej
Wpływ na historię naturalną alergii
Immunoterapia podjęzykowa u dzieci
Aspekty praktyczne immunoterapii podjęzykowej
9. Odrębności stosowania immunoterapii alergenowej u dzieci
Historia naturalna rozwoju alergii i chorób alergicznych u dzieci
Wskazania i przeciwwskazania do immunoterapii alergenowej u dzieci
Skuteczność immunoterapii alergenowej w różnych wskazaniach
Warianty leczenia
Bezpieczeństwo immunoterapii alergenowej
10. Immunoterapia innych postaci alergii IgE-zależnej
Alergia na jady owadów błonkoskrzydłych
Alergia na lateks
Alergia na pokarmy
11. Bezpieczeństwo i ryzyko immunoterapii alergenowej
Reakcje miejscowe
Reakcje ogólne
Ryzyko zgonu w następstwie ITA
Niepożądane efekty odległe immunoterapii
Bezpieczeństwo ITA u dzieci
Bezpieczeństwo przyspieszonych protokołów immunoterapii
Immunoterapia na jady owadów
Bezpieczeństwo nie iniekcyjnych metod immunoterapii
Profilaktyka działań niepożądanych ITA
Premedykacja lekowa immunoterapii
Postępowanie przy wystąpieniu objawów niepożądanych
Przeciwwskazania do immunoterapii alergenowej
12. Perspektywy rozwoju swoistej immunoterapii alergenowej
Nowe adiuwanty dla szczepionek alergenowych
Immunoterapia iniekcyjna stosowana łącznie z przeciwciałem monoklonalnym anty-IgE
Immunoterapia peptydowa
Szczepionki DNA
Immunoterapia z zastosowaniem limfocytów regulacyjnych T CD4+CD25+
Alergeny rekombinowane o zmodyfikowanej alergenowości i immunogenności
Załącznik A - Dokumentacja immunoterapii
A1. Informacja dla pacjenta i formularz świadomej zgody na procedurę leczniczą
A2. Karta immunoterapii alergenowej
A3. Dzienniczek odczulanego pacjenta
A4. Karta oceny skuteczności klinicznej immunoterapii
A5. Karta samoobserwacji pacjenta
Załącznik B