Endokrynologia ginekologiczna

W publikacji przedstawiono zaburzenia hormonalne dotyczące różnych okresów życia kobiety: dojrzewania, wieku dorosłego oraz menopauzy, a także diagnostykę w endokrynologii ginekologicznej i zasady leczenia różnych chorób endokrynologicznych.
Obecne wydanie wzbogacono o szczegółowe omówienie problemów dotyczących antykoncepcji hormonalnej.


Spis treści :

1. Powstanie i rozwój endokrynologii ginekologicznej

Piśmiennictwo
 

2. Czynność hormonalna układu nerwowego

2.1.   Podstawy neurosekrecji
2.1.1.      Rola mózgu - komórki nerwowe i komórki glejowe
2.1.2.      Neuroprzekaźniki
2.2.   Neuropeptydy
2.2.1.      Endogenne opioidy
2.2.2.      Neuropeptyd FF (NPFF)
2.2.3.      Kisspeptyna
2.2.4.      Wazoaktywny peptyd jelitowy (VIP)
2.2.5.      Przysadkowy polipeptyd aktywujący cyklazę adenylową (PACAP)
2.2.6.      Peptyd histydyno-izoleucynowy (PHI)
2.2.7.      Neuropeptyd Y (NPY)
2.2.8.      Substancja P (SP)
2.2.9.      Peptyd związany z genem kalcytoniny (CGRP)
2.2.10.  Leptyna
2.2.11.  Galanina
2.2.12.  Peptyd galaninopodobny GALP
2.2.13.  Grelina
2.3.   Hormony steroidowe OUN i neurosteroidy
2.4.   Podwzgórzowa kontrola wydzielania tylnego (nerwowego) płata przysadki
2.5.   Ośrodki ponadpodwzgórzowe
2.5.1.      Wyniosłość pośrodkowa
2.5.2.      Szyszynka
2.5.3.      Melatonina
2.5.4.      Pozostałe narządy okołokomorowe
2.6.   Różnicowanie płciowe mózgu
Piśmiennictwo
3.      Budowa i czynność układu podwzgórze-przysadka-jajnik
3.1.   Podwzgórze
3.1.1.      Budowa podwzgórza
3.1.2.      Podwzgórzowa kontrola wydzielania hormonów przedniego płata przysadki wpływających na rozrodczość
3.1.3.      Gonadoliberyny (GnRH I, II, III)
3.2.   Przysadka
3.2.1.      Budowa przysadki
3.2.2.      Gonadotropiny przysadkowe (Gn)
3.2.3.      Prolaktyna (PRL)
3.3.   Jajnik
3.3.1.      Budowa jajnika i folikulogeneza
3.3.2.      Steroidogeneza w jajniku
3.3.3.      Starzenie się jajnika
3.3.4.      Estrogeny
3.3.5.      Progesteron
3.3.6.      Androgeny
3.3.7.      Inhibina, aktywina, folistatyna
3.4.   Rytmiczna i cykliczna czynność układu podwzgórze-przysadka-jajnik
3.4.1.      Biorytmy wydzielania hormonów
3.4.2.      Czynność układu podwzgórze-przysadka-jajnik w różnych okresach życia kobiety
3.4.3.      Cykl miesiączkowy
Piśmiennictwo
4.      Diagnostyka endokrynologiczna
4.1.   Wytyczne do wywiadu endokrynologicznego
4.2.   Badanie przedmiotowe ogólne
4.3.   Badanie ginekologiczne
4.4.   Podstawowe metody oceny obwodowego działania hormonów jajnika
4.5.   Oznaczenia hormonów i ich metabolitów we krwi
4.5.1.      Rodzaje stosowanych metod
4.5.2.      Gonadotropiny (Gn)
4.5.3.      Prolaktyna (PRL)
4.5.4.      Estrogeny
4.5.5.      Progesteron
4.5.6.      17-alfa-hydroksyprogesteron (17-alfa-OHP)
4.5.7.      Androgeny
4.5.8.      Insulina i insulinoodporność tkankowa
4.6.   Dynamiczne testy oceny wydolności układu podwzgórze-przysadka-jajnik
4.6.1.      Próba progesteronowa
4.6.2.      Próba estrogenowo-progesteronowa
4.6.3.      Test pobudzania przysadki
4.6.4.      Test pobudzania laktotropów przysadki metoklopramidem
4.6.5.      Krótki test z ACTH
4.7.   Praktyczne uwagi dotyczące stosowania oznaczeń hormonalnych
4.7.1.      Badania w pierwotnym i wtórnym braku miesiączki
4.7.2.      Badania w rzadkim miesiączkowaniu
4.7.3.      Badania w kobiecej niepłodności
4.7.4.      Badania w innych przypadkach
4.8.   Inne metody diagnostyczne wykorzystywane przez endokrynologię ginekologiczną
Piśmiennictwo
5.      Leczenie hormonalne
5.1.   Gonadoliberyna (GnRH)
5.2.   Analogi GnRH
5.2.1.      Analogi agonistyczne
5.2.2.      Analogi GnRH antagonistyczne
5.2.3.      Analogi GnRH w leczeniu endometriozy
5.2.4.      Analogi GnRH w leczeniu mięśniaków macicy
5.2.5.      Leczenie analogami GnRH niepłodności
5.2.6.      Leczenie analogami GnRH przedwczesnego dojrzewania płciowego
5.2.7.      Leczenie analogami GnRH zespołu napięcia przedmiesiączkowego
5.3.   Gonadotropiny (Gn)
5.3.1.      Zespół hiperstymulacji jajników (ZHJ)
5.3.2.      Przeciwwskazania do stosowania Gn
5.4.   Leczenie hiperprolaktynemii
5.5.   Estrogeny
5.5.1.      Naturalne estrogeny doustne
5.5.2.      Naturalne estrogeny dopochwowe
5.5.3.      Estrogeny przezskórne
5.5.4.      Estrogeny syntetyczne
5.5.5.      Sprzężone estrogeny pochodzenia zwierzęcego
5.5.6.      Estrogeny roślinne (fitoestrogeny)
5.5.7.      Wskazania i przeciwwskazania do stosowania estrogenów
5.6.   Antyestrogeny
5.6.1.      Cytrynian klomifenu (CC)
5.6.2.      Tamoksyfen
5.6.3.      Fulwestrant
5.6.4.      Selektywne modulatory receptora estrogenowego
5.7.   Progesteron i progestageny
5.7.1.      Progesteron
5.7.2.      Dydrogesteron (retroprogesteron)
5.7.3.      Octan medroksyprogesteronu (MPA)
5.7.4.      Inne pochodne pregnanu
5.7.5.      Pochodne 19-nortestosteronu
5.7.6.      Drospirenon
5.7.7.      Podsumowanie roli progestagenów w lecznictwie
5.8.   Antyprogestageny
5.9.   Leczenie hormonalne kobiet w okresie około- i pomenopauzalnym (HT)
5.10.        Leczenie objawów klimakterycznych (wypadowych) alternatywne do HT
5.11.        Androgeny
5.11.1.  Preparaty androgenowe
5.11.2.  Stosowanie androgenów u kobiet w okresie około- i pomenopauzalnym
5.11.3.  Dihydroepiandrosteron (DHEA)
5.11.4.  Danazol
5.12.        Antyandrogeny
Piśmiennictwo
6.      Antykoncepcja hormonalna
6.1.   Dwuskładnikowa tabletka antykoncepcyjna (DTA)
6.2.   Minitabletka progestagenna (MTG)
6.3.   Antykoncepcja polegająca na domięśniowym wstrzykiwaniu progestagenów (DMPA)
6.4.   Antykoncepcja "po stosunku"
6.5.   Dopochwowa i przeskórna antykoncepcja hormonalna
6.6.   System wewnątrzmaciczny uwalniający lewonorgestrel
Piśmiennictwo
7.      Zaburzenia różnicowania płci
7.1.   Podział zaburzeń rozwoju i różnicowania się płci
7.2.   Czysta dysgenezja gonad 46,XY - zespół Swyera
7.3.   Czysta dysgenezja gonad 46,XX
7.4.   Zespół Turnera (ZT)
7.5.   Obupłciowe gonady - obojnactwo prawdziwe
7.6.   Polisomia X u kobiet
7.7.   Obojnactwo rzekome męskie (ORM)
7.8.   Zespół braku wrażliwości na androgeny (AIS)
7.8.1.      Postać kompletna
7.8.2.      Postać niekompletna
7.9.   Niedobór 5-alfa-reduktazy wpływający na rozwój płciowy osób z kariotypem 46,XY
Piśmiennictwo
8.      Dojrzewanie płciowe
8.1.   Neuroendokrynna regulacja dojrzewania
8.2.   Objawy dojrzewania
8.3.   Przedwczesne dojrzewanie (PD ...