CYBERPRZESTRZEŃ - CZŁOWIEK - EDUKACJA

Pod koniec XX wieku zaszły dwa procesy: konwergencja mediów cyfrowych oraz połączenie komputerów w sieci. Sprawiły one, że powstały równoległe do świata naturalnego cyberprzestrzeń i rzeczywistość wirtualna.
Przez „cyberprzestrzeń” (cyberspace) zwykło się rozumieć w węższym znaczeniu słowo „Internet”, a w szerszym – przestrzeń tworzoną przez komputery i łączące je sieci. Chociaż określenie to wciąż uważa się za nowoczesne, jego historia ma już kilkadziesiąt lat.
Rzeczywistość wirtualna jest interaktywnym, sztucznym środowiskiem symulującym świat realny lub wyobrażany, niekiedy także rozumie się ją jako technologię temu służącą. Subiektywne wrażenie świata wirtualnego bywa wzmacniane przez odczucia zmysłowe (smaku, wzroku, zapachu, dźwięku i dotyku).
Czytelnik usiłujący zgłębić problematykę pogranicza pedagogiki i technologii informacyjno-komunikacyjnych przypomina żeglarza poruszającego się szlakiem wysp znanych niewielu. Multi-, inter- czy może bardziej transdyscyplinarność prac z zakresu pedagogiki medialnej ma bowiem poważne konsekwencje. Ich lektura wymaga pewnej znajomości literatury przedmiotu z licznych dyscyplin pedagogicznych, często też z informatyki i technologii informatyczno-komunikacyjnych, jak również z antropologii i kulturoznawstwa (traktowanego jako filozoficzna refleksja nad kulturą bądź – bardziej współcześnie – jako cultural studies). Trudno też wyobrazić sobie rozumienie omawianych zjawisk i procesów bez odniesień do wyników badań nauk społecznych: psychologii i socjologii. Uwarunkowanie to jest wynikiem niespotykanego rozwoju wielu dyscyplin naukowych zajmujących się człowiekiem funkcjonującym już nie tylko w świecie realnym, ale także w cyberprzestrzeni i światach wirtualnych. Pedagogika medialnamusi respektować wyniki badań innych nauk, podobnie jak medycyna, którą trudno wyobrazić sobie z pominięciem badań realizowanych na gruncie fizyki, biologii, chemii i pozostałych dziedzin wiedzy.
Rolę sternika w odkrywaniu dziewiczych wysp oceanu ludzkiej wiedzy pełnią redaktorzy książki Cyfrowa przestrzeń kształcenia. Rozpoczyna ona planowaną serię wydawniczą: „Cyberprzestrzeń – Człowiek – Edukacja”. Tom pierwszy składa się z trzech części, zatytułowanych: Człowiek w świecie technologii cyfrowych, Technologie cyfrowe jako źródło informacji dla i o edukacji oraz Edukacja w cyberprzestrzeni. Przewodnikami umożliwiającymi poznanie terenu wspomnianych trzech wysp są autorzy poszczególnych rozdziałów. Po części pierwszej z wprawą prawdziwych mistrzów wiodą: Andrzej Hankała, Mirosława Wawrzak-Chodaczek i Arkadiusz Urbanek, a także Marta Wrońska oraz Sylwia Jaskuła. Na kolejną prowadzą: Włodzimierz Gogołek, Małgorzata Makiewicz, Zbigniew Łęski, Katarzyna Bocheńska-Włostowska i Sergo Kuruliszwili. Trzecią, ostatnią w tym archipelagu, ukazują: Agnieszka Piejka, Tomasz Huk, Zbigniew Ledóchowski, Izabela Mikołajewska, Natalia Bednarska oraz Ewelina Majewska-Pyrkosz. Podejmowane tematy obrastają niczym barwna rafa koralowa atolu – w kształcie pierścienia zbiornik ożywczej wody. W złotym piasku myśli kreślonych sprawnymi piórami tkwi zaczyn nowych spostrzeżeń o człowieku zaplątanym w świat mediów cyfrowych, o jego umiłowaniu wolności i wiedzy, o przestrzeni kultury i konstruowanych narzędziach, o fotografii cyfrowej inspirującej i rozwijającej matematyczne myślenie, o odwiecznej roli nauczyciela w najbardziej ludzkim sposobie dziedziczenia międzypokoleniowego, nazywanym szkołą. Karty książki wabią myślą mądrą i atrakcyjną poznawczo. Za podróż w krainę pedagogicznej refleksji nad człowiekiem i jego edukacją w cyberprzestrzeni oraz światach wirtualnych redaktorzy tomu pragną serdecznie i szczerze podziękować. Czynią to zauroczeni głęboką wiedzą autorów poszczególnych rozdziałów, wiedzą ożywczą i tak bardzo potrzebną.